Wkb een instrument voor kwaliteit?

Wet kwaliteitborging bouw, verplichte wet- en regelgeving

De Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb) is door de overheid ingevoerd om de bouwkwaliteit te verbeteren en beter te kunnen aantonen. De wet geldt sinds 1 januari 2024 voor nieuwbouw in gevolgklasse 1, zoals eengezinswoningen en eenvoudige bedrijfspanden. Het doel: betere bescherming voor opdrachtgevers, bewoners en gebruikers van een gebouw.

Maar kun je kwaliteit afdwingen met wet- en regelgeving? Veel bouwbedrijven investeren al jarenlang in kwaliteit en in hun reputatie. Een goed gebouw is immers de beste reclame. Toch brengt de Wkb nieuwe verplichtingen met zich mee en dus ook risico’s. Wordt dit weer een papieren tijger die extra tijd en geld kost? Of kun je de wet juist slim integreren in je bestaande processen?

Wkb: de belangrijkste aandachtspunten

De Wkb geldt in 2025 nog alleen voor nieuwbouw in gevolgklasse 1. Verbouwprojecten volgen mogelijk later in het jaar, maar zijn op dit moment nog uitgezonderd. Bij projecten die onder de Wkb vallen, geldt:

• De gemeente toetst het bouwplan niet meer op technische eisen; dat doet nu een erkende, gecertificeerde kwaliteitsborger.
• De kwaliteitsborger voert een risicobeoordeling uit en stelt een borgingsplan op. Hierin staat wanneer, hoe en op welke onderdelen controle plaatsvindt.
• De kwaliteitsborger voegt dit samen met de overige documenten toe aan de bouwmelding, die uiterlijk 4 weken voor de start van de bouw via het Omgevingsloket wordt ingediend.
• Uiterlijk twee werkdagen vóór de daadwerkelijke start van de bouw moet een startmelding worden gedaan.
• De opdrachtgever (meestal de bouwer) kiest zélf een gecertificeerde kwaliteitsborger.

Kortom: de kwaliteitsborger is een nieuwe, belangrijke speler in het bouwproces.

De Wkb tijdens de uitvoering

De Wkb verandert vooral de bewijslast. De aannemer blijft verantwoordelijk voor de bouwkwaliteit – óók voor verborgen gebreken die pas na oplevering aan het licht komen. Daarom moet er tijdens de bouw een compleet en goed onderbouwd dossier worden opgebouwd.

In het borgingsplan staat precies wat gecontroleerd moet worden. Dat kan gaan om meetresultaten, visuele inspecties (met foto’s), materiaalspecificaties of certificaten. Alles moet worden vastgelegd én gecontroleerd, aantoonbaarheid is essentieel.

Dat dossier vormt uiteindelijk de basis voor de verklaring van de kwaliteitsborger bij de gereedmelding. En natuurlijk ook bij eventuele toekomstige geschillen over de bouwkwaliteit.

Wkb: extra kosten of slimme kans?

Veel bouwondernemingen hebben hun eigen kwaliteitsaanpak, vaak al ondersteund door certificeringen zoals ISO 9001 of VCA. Toch brengt de Wkb onvermijdelijk extra administratie met zich mee. En dus ook extra kosten.

Het risico is dat goede bedrijven opdraaien voor het falen van anderen. De overheid probeert met regelgeving malafide partijen aan te pakken, maar dreigt tegelijkertijd het administratieve werk voor iedereen te verzwaren.

De oplossing? Slimme integratie. Digitalisering helpt om het Wkb-proces lean te houden, ook aan de administratieve kant.

Slimmer bouwen met digitale kwaliteitsborging

De Wkb vraagt niet alleen om bouwen met kwaliteit, maar vooral om het aantoonbaar maken van die kwaliteit. De kwaliteitsmodule van LeanForms en PlanGarant is hiervoor speciaal ontwikkeld. Met deze software digitaliseer je het volledige proces: van risicobeoordeling tot kwaliteitscontrole en van validatie tot borgingsplan. Alle informatie wordt centraal vastgelegd, automatisch gearchiveerd en voorzien van de juiste autorisaties. Zo werk je sneller, voorkom je fouten en houd je grip op elk project. Met deze oplossing voldoe je aantoonbaar aan de Wkb, zonder extra rompslomp.

Wkb digitaliseren? Begin bij wat je al doet

Vrijwel elk bouwbedrijf legt al inspecties vast voor veiligheid (VCA), voor kwaliteit (ISO) of voor interne controles. Veel gebeurt nu nog op papier, maar dat hoeft niet. Met een gebruiksvriendelijke digitale formulierenoplossing kun je bestaande processen eenvoudig uitbreiden of koppelen aan het Wkb-dossier. Denk aan foto’s, handtekeningen en validaties, alles digitaal en automatisch opgeslagen. Zo wordt kwaliteitsborging geen extra last, maar een logisch onderdeel van je werkwijze.